1
为什么？你问我为什么。我为什么来到这里？我为什么要再次离开？我为什么再次踏上旅途？我要去往何方？你想知道多少呢？我不久将不得不动身启程，我没有太多的时间讲述我的故事。我想那就今晚花一小会儿时间吧。那么，听好。没有多少人听我说过，即使听我说过也没认真听，即使认真听了也不会在意。但是既然你问起了，那么我就好好讲一讲。
我当然记得我的家乡，它不像你在这里见到的城镇，那里没有贯通小镇的街道，房屋是零零散散的，不过很干净。在我记忆中它就是那样。但是那里是明亮的，从早到晚都很明亮。夜晚也是明亮的，每晚月亮都会出来。有时月亮就像一个在微笑的笑脸，有时却又像一片土豆。不管怎样，每晚月亮都会出现在我的头顶，可不像在这里。太阳总是照耀着的，我从没想过我会又看到乌云，但是乌云来了，我别无选择。
士兵来的时候我没有亲眼见到他们，因为我不在那里。那时我去井里打水。我知道女人们干这活，但是我的妹妹太过虚弱干不了。我的母亲正在给小婴儿喂奶，所以只有我能做这事。我讨厌做这事。女孩们聚集在一起，取笑我。有时，我宁愿渴死。可是，我并没有真的那样做。饥渴可比嘲笑要紧，尤其是当你不知道什么时候才能再喝上一口水的时候。
那就是我为什么去井里打水：饥渴，我的母亲和婴儿躺在角落的场景，哭泣的妹妹，骨瘦如柴的弟弟们，还有一声不吭的父亲。城镇里的每个人都被吓呆了，我想他们害怕极了吧。但是我不怕，我去井边，女孩们已经在那里了，聚集着大声笑着。你会认为她们知道些我不知道的事情。她们或许确实知道，我讨厌她们，我感觉她们把我扒光了，我感觉我都不是我自己了，很不自在。
现在我还记得井边的那棵树。自那之后我有一阵子没怎么见过树了。它是一颗有着很多毛发的大树，除了山羊之外，它是镇里唯一一个古老的东西。所有的山羊都是老的，因为山羊有胡须，它们看起来有数百岁了。女孩们愿意聚集在井的周围，而男孩们则喜欢站在树的周围。男孩们和牲畜们；男孩们、牲畜们还有苍蝇；男孩们、牲畜们、苍蝇还有臭味。女孩们不喜欢臭味，那就是为什么女孩们待在临近水边的地方。
我离开井的时候情绪很差。我都不是我自己了。一个女孩朝我咆哮，这使我觉得自己渺小得就像是我的小手指。我不知道为什么我会有这样的感觉。回家我得走很长的路，很长很长的路。用我们现在的话来说，我要走三个小时的路。我独自一人，因为那天我是唯一一个在井边打水的男孩。其他的日子里，会再有一两个吧。我们在那儿的时候，不怎么讲话。我们打到水就离开。正如我说的，走很长一段路回到村子里。我觉得你可能理解不了我所来自的那个地方，即使在那里那样的地方也不多。那里大部分都是沙子，灌木丛，到处是奇异的树木。那里不像这里，没有山，没有田野，也没有大的城镇。我就走着，没有想什么特别的；我就走着，因为真的没有什么可看的；我就走着，因为我不得不回家。
当我到家的时候，家里没有一个人。
所有人都不见了：我妈妈、婴儿、我父亲、我的妹妹们、我的弟弟们，还有邻居们。他们所有人都不见了。没有留下一丝痕迹。所有的牲畜都不见了，除了几条狗，而它们都死了。墙后有一只白色山羊，那个地方异常的安静。甚至那只山羊，一点咩咩叫声也没有。我头顶的天空依然是蔚蓝色的，一声鸟叫也没有，整个村庄空荡荡的。你会想是不是风扫荡了整个村庄带走了每个人。
我放下水，除了想要逃跑外别无他想，但是我能去哪里？用三个小时跑回井边。相反，我在所有房子的四周晃悠，每一座房子都和往常一样，每一样东西都和往常一样。在有些房子里，鞋子整齐地叠放在一起；在另一些房子里，泥土罐里盛满食物。但是任何一个房子里都没有做坏事的人。起初，我低声耳语。
问道“有人吗？”
但是没有人回答。
我更大声地喊道“有人吗？”
几分钟后我用最大的嗓门吼道“有人吗？”“每个人都在哪儿？”“你们在哪里？”
我叫喊我的父亲和母亲。我喊村长的名字“汉莎”。我喊啊喊啊一直喊到喉咙沙哑，但是没有人回答，没有一丝回答的迹象。甚至那只山羊也静静站在那里，静如磐石，一动不动。
3
“我是法蒂玛”，她说，“很高兴你活下来了。”
“我也是”，我说，但是我没有太多的时间思考它。
“你要去哪儿？”她问我。
“我被告知我要去欧洲。”我说。
“我们都要去欧洲”她说，脸上带着同样的微笑，“具体去哪里呢？”
“我不知道”我说，“但是欧洲不会那么大吧。”
“欧洲巨大，到处是人。”
“也到处是钱。”我说，想起我听到过的那些故事，“我听说那里大街上都有金子，每个人都很有钱。”
“我不知道”她静静地说道。“但是只要没有战争，我就无所谓。”
我什么也没说，但是我想起了村庄里的尸体，狗舔着尸体，烟雾从没有食物的罐子里冒出来。她注意到了沉默，她审视着这份沉默。
“你卷入那场战争中了？”那是一个问题。
“我没有卷入那场战争。”我说，“但是那场战争向我袭来。”
“它也向我袭来。”她说，“我没有请它，它不请自来，而且出人意料。你父母呢？”
“我不知道。”
“他们或许已经死了。你的兄弟姐妹呢？”
“我也不知道。”
“他们或许也已经死了。”
“你呢？”我想把问题转移到她身上，因为这实在是太令人心痛了。
“一样的”她说，“士兵来了。”
这句话在我脑海里回响，“士兵来了！士兵来了！士兵来了！”
“一帮土匪也来到了我的村庄。那就是我村庄的末日。士兵来了，村民消失了。当士兵来了的时候村民消失了。”
4
“那就是你们要去的地方。”他说，拿出一把不知从哪里弄来的机枪。
“每个人都跳入水里！”他命令道。“旅程结束了！欧洲就在那里！如果你会游泳，那就游吧。如果不会，那就惨了。”他蔑视地微笑道。
他抓到了离他最近的一个人，把他甩到海里。他鞭打任何一个朝他叫喊的人，而且用他的枪把子打其他人的头部。到这时，我们中的一些人已经跳到水里了。其他人站着不知所措地望着天空。一个巨大的黑影从船的尾部站起，你可以想象一下一个能把月亮撕裂的男人，他朝着那个独眼的男人猛扑过去。砰的一声立刻从枪里发出，一个令人窒息的死亡的声音，那个影子立马被清除掉了。那之后没人再敢莽撞。每个人都开始往海里跳。
“下次再来光顾就给你们算便宜点儿！”他笑着说，看着人们一个个地消失在海里。
“抓住我的胳膊”法蒂玛说，因为她离我最近。
“可是我不会游泳！”我说。
“没关系，”她说，“我会游泳，足以带上你。”
我想在我从船上跳下去的时候听到了一阵高兴并伴有蔑视的笑；我想我看到了一个男人嘴里的羽毛；我想我看到了一只爪子划过天空；我想我看到了一只黑色的眼睛看着我下沉到越来越深的大洋底部......
6
我跟着声音。每条路上都有汽车和交通工具来来往往。我往大多数人去的地方走去。我依然虚弱，因为我晕倒了，因为缺少空气，因为海上的旅程，因为不知去哪儿的茫然。
这里的每个人都穿着很多的衣服，而我穿得少得可怜。天气并不是特别地冷，但我每走一步，那湿冷就往我的体内钻入。我不知道我在哪儿。路上、标志牌上都有字，可是由于我既不会读也不会写，它们于我而言毫无用处。我在欧洲，那是真实的，但是这是一个又湿又冷又恐怖，没有任何色彩的欧洲。
法蒂玛死了，我的旅伴死了，我是一个人了。我没有钱，没有食物，也没有言语。但是，我依然活着。我活着，因为我已经幸存下来；我活着，因为我没有注视那些和我有一样遭遇的人眼里的恐惧；我活着，因为生命是美好的，而我能唱、能跳、能舞也能笑。我也能哭，不过尽管发生了那么多不幸，我并不想哭泣。
那天晚上我睡在街头。
1
Cén fáth? Cén fáth, a deir tú liom. Cén fáth ar tháinig mé anseo, agus anois go bhfuil mé ag imeacht? Cén fáth a bhfuilim ag gluaiseacht arís? Agus cá bhfuil mo thriall? Cén méid den scéal sin atá uait? Beidh orm gluaiseacht gan mhoill, níl a oiread sin ama againn. Cuid mhaith den oíche, is dócha. Mar sin, éist liom. Is beag duine a d’éist, agus na daoine a d’éist níor chuala. Na daoine a chuala ba chuma leo. Ach ó chuir tú an cheist, tá freagra ag dul duit.
Is cuimhin liom an baile arbh as dom, gan amhras. Ní baile é mar atá agaibhse anseo. Ní dheachaigh aon tsráid tríd. Bhí na tithe scaipthe. Ach iad néata, mar is cuimhin liom. Ach bhí sé geal, geal ó mhaidin go hoíche. Bhí an oíche geal freisin. An ghealach ann gach oíche. Uaireanta mar a bheadh aghaidh ag gáire. Uaireanta eile mar a bheadh slisne de phráta. Ach bhí sí os mo chionn gach oíche, ar shlí nach mbíonn sí anseo. An ghrian ag taitneamh de shíor. Níor cheap mé riamh go mbeadh grá agam do scamaill arís. Ach beidh. Ní bheidh aon dul as agam.
Ní fhaca mé na saighdiúirí nuair a tháinig siad. Ní raibh mé ann. Bhí mé amuigh ag an tobar ag fáil uisce. Obair mná, tá a fhios agam, ach bhí mo dheirfiúr rólag le dul ann. Bhí mo mhathair ag cothú an linbh, agus ba mise an t-aon duine amháin a d’fhéadfadh dul ann. Ba ghráin liom í mar obair. Na cailíní go léir ag magadh fúm. Uaireanta b’fhearr liom bás a fháil den tart. Ach níorbh fhearr, dáiríre. Ní cúis gháire é an tart. Go háirithe an tart nuair nach bhfuil a fhios agat an bhfaighidh tú deoch eile go deo.
B’in é an fáth a ndeachaigh mé go dtí an tobar. An tart. Agus cuimhne mo mháthar sínte sa chúinne leis an leanbh. Mo dheirfiúr ag gol. Mo chuid deartháireacha chomh seang leis an maide. M’athair gan focal as. Eagla ar gach duine sa bhaile. Eagla roimh an eagla, shíl mé. Ach gan aon eagla ormsa. Chuaigh mé go dtí an tobar. Bhí na cailíní ann romham. Iad ag scigireacht is ag gáire. Cheapfá go raibh rud éigin ar eolas acu nach raibh ar eolas agamsa. B’fhéidir go raibh. Bhí fuath agam dóibh. Bhraith mé go raibh rud éigin á bhaint acu díom. Bhraith mé nár mise mé féin.
Is cuimhin liom anois an crann os cionn an tobair. Ní fhaca mé mórán crann ina dhiaidh sin go ceann tamaill. Crann mór a bhí ann a raibh mórán gruaige aige. Ba é an t-aon seanrud ar an mbaile a raibh aon ghruaig air. Seachas an gabhar. Ach bhí na gabhair go léir sean. Bhí meigeall orthu, agus féachaint na gcéadta bliain ina ngnúis. Bhíodh na cailíní timpeall ar an tobar, fad is a bhíodh na buachaillí timpeall ar an gcrann. Na buachaillí agus na hainmhithe. Na buachaillí agus na hainmhithe agus na cuileoga. Na buachaillí agus na hainmhithe agus na cuileoga agus an boladh. Níor thaitin boladh leis na cailíní. B’in é an fáth a mbídís in aice leis an uisce.
Bhí drochaoibh orm nuair a d’fhág mé an tobar. Ní raibh mé istigh liom féin ná le haon duine eile. Rinne cailín amháin drannadh liom, agus bhraith mé chomh beag le mo lúidín. Ní thuigim fós cén fáth ar bhraith mé mar sin. Bhí siúl fada agam ar ais go dtí an baile. Siúl fada fada. Siúl trí huair an chloig, mar a deirimid anois. Bhí mé liom fein, mar ba mé an t-aon bhuachaill amháin ag an tobar an lá sin. Laethanta eile, bhíodh duine nó beirt. Ar mo nós féin. Daoine nach raibh aon dul as acu. Ní deirimis mórán, fad is a bhímis ann. An t-uisce a thógaint, agus imeacht linn. Siúl fada, mar a dúirt mé, go dtí an baile. Ní dócha go dtuigfeá an taobh tíre arbh as mé. Ní raibh mórán ann. Gaineamh is mó, agus sceacha, agus crann thall is abhus. Ní raibh sléibhte mar atá anseo. Ná páirceanna, ná bailte móra. Shiúil mise ach ní raibh mé ag cuimhneamh ar rud ar bith faoi leith. Shiúil mise mar ní raibh aon rud faoi leith le feiceáil agam. Shiúil mé liom, mar b’éigean dom an baile a shroicheadh.
Nuair a shroich mé an baile, ní raibh aon duine ann romham.
Bhí gach duine imithe. Mo mháthair, an leanbh, m’athair, mo dheirfiúracha, mo dheartháireacha, na comharsana. Bhí siad ar fad imithe. Gan rian orthu. Bhí na hainmhithe imithe freisin, seachas cúpla madra. Agus bhí siad sin marbh. Bhí gabhar bán amháin laistiar de bhalla. Bhí ciúnas aisteach san áit. An gabhar féin, ní raibh gíocs as. Bhí an spéir ghorm fós os mo chionn, ach níor chuala mé éan ar bith. Bhí an baile go léir folamh. Cheapfá gur tháinig gaoth éigin agus gur scuab sí gach duine chun siúil.
Leag mé an t-uisce síos agus tháinig fonn millteanach orm rith as an áit. Ach cá rithfinn? Trí huair an chloig ar ais don tobar? Ina ionad sin, shiúil mé timpeall ar na tithe. Bhí gach teach mar ba chleachtach liom iad. Bhí gach rud mar a bhíodh. Bróga fágtha go néata i dtithe áirithe. Potaí cré agus bia te iontu i dtithe eile. Ach gan duine ar bith iontu. Labhair mé i gcogar ar dtús.
‘An bhfuil aon duine anseo?’
Ach freagra ní bhfuair mé.
‘An bhfuil aon duine anseo?’ a dúirt mé i nglór níos láidre.
Tar éis cúpla nóiméad bhí mé ag béiceach in ard mo ghutha: ‘An bhfuil aon duine anseo? Cá bhfuil gach duine? Cá bhfuil sibh?’
Ghlaoigh mé ar m’athair is ar mo mháthair. Ghlaoigh mé ar Hansa, taoiseach an bhaile. Ghlaoigh mé is ghlaoigh mé is ghlaoigh mé go dtí go raibh mo ghuth caite. Ach freagra ar bith, ná rian de fhreagra ní bhfuair mé. An gabhar féin, d’fhan sé gan corraí as. (Leathanaigh 5-11)
3
‘Is mise Fatima’, ar sise, ‘tá áthas orm gur tháinig tú slán.’
‘Mise freisin’, arsa mise, ach ní raibh mórán ama agam le smaoineamh i gceart air.
‘Cá bhfuil tú ag dul?’ a d’fhiafraigh sí díom.
‘Deirtear liom go bhfuil mé ag dul chun na hEorpa’, arsa mise.
‘Táimid go léir ag dul chun na hEorpa’, ar sise, agus an gáire sin i gcónaí ar a béal, ‘ach cén áit go díreach?’
‘Níl a fhios agam’, arsa mise, ‘ach ní féidir go bhfuil an Eoraip chomh mór sin’.
‘Tá an Eoraip ollmhór, lán de dhaoine.’
‘Lán d’airgead, leis,’ arsa mise, ag cuimhneamh dom ar na scéalta a chuala mé. ‘Deirtear go bhfuil ór le fáil ar na sráideanna, agus go bhfuil gach duine saibhir.’
‘Níl a fhios agam faoi sin,’ ar sise go ciúin, ‘ach is cuma liom fad is nach bhfuil aon chogadh ann.’
Ní dúirt mise faic, ach bhí cuimhne agam ar na corpáin sa bhaile, ar na madraí á líreac, ar an deatach ag éirí ó phota gan bhia. Thug sí an tost faoi deara. Rinne sí an tost a scagadh.
‘Bhí tú sa chogadh?’ Ceist a bhí ann.
‘Ní raibh mise sa chogadh’, a dúirt mé, ‘ach tháinig an cogadh chugam’.
‘Chugamsa freisin’, ar sise, ‘níor thug mé aon chuireadh dó. Tagann an cogadh chugat gan chuireadh, gan iarraidh. Do thuismitheoirí?’
‘Níl a fhios agam’.
‘Ionann sin agus iad a bheith marbh. Do chuid deartháireachta, deirfiúracha?’
‘Níl a fhios agam ach oiread’.
‘Ionann sin agus iad a bheith marbh chomh maith céanna’.
‘Agus tusa?’ Bhí mé ag iarraidh an cheist a chasadh ar ais chuici. Bhí róphianmhar domsa.
‘Mar an gcéanna,’ ar sise. ‘Tháinig na saighdiúirí’.
D’fhan an frása ag sondáil i mo chluasa. ‘Tháinig na saighdiúirí! Tháinig na saighdiúirí! Tháinig na saighdiúirí!’
Tháinig dream éigin chun an bhaile agam féin, agus b’in deireadh leis an mbaile. Tháinig na saighdiúirí agus d’imigh na daoine. D’imigh na daoine nuair a tháinig na saighdiúirí. (Leathanaigh 47-49)
4
‘Gach duine agaibh isteach san fharraige!’ ar seisean mar ordú. ‘Tá an turas thart! Tá an Eoraip ansin thall! An té a bhfuil snámh aige, snámhadh! An té nach bhfuil, bíodh an chearc aige!’ Agus dhein smutadh mór gáire.
Rug greim ar an té is túisce a bhí ina aice, is rop isteach san fharraige é. Bhain slais as duine eile a bhí ag glámáil chuige, agus bhuail buta den ghunna ar chloigeann duine eile. Faoi sin, bhí cuid againn ag léim san fharraige. Cuid eile ina seasamh thart ag féachaint go fiáin ar an spéir. D’ardaigh scáil mhór dhubh aníos as tóin an bháid, fear a scuchfadh an ghealach anuas déarfá, is rinne áladh faoi fhear na leathshúile. Chualathas prap láithreach ón ngunna, prap marbhánta múchta, ach mharaigh an scáil de phreab. B’in deireadh le haon útamáil. Thosaigh cách ar léim isteach san fharraige.
‘Beidh sé níos saoire má thagann sibh an treo seo arís!’ ar seisean de gháire, ag faire na ndaoine ag imeacht leo ina nduine agus ina nduine isteach san fharraige.
‘Beir greim láimhe orm!’ arsa Fatima, ós í a bhí i m’aice.
‘Ach níl aon snámh agam!’ arsa mise.
‘Cuma’, ar sise, ‘is leor a bhfuil agam don bheirt againn’.
Cheap mé gur chuala mé liú áthais agus gáire magaidh agus sinn ag léim den bhád. Cheap mé go bhfaca mé cleití i mbéal fir. Cheap mé go bhfaca mé crúca ag gearradh na spéire. Cheap mé go bhfaca mé poll dubh súile do mo leanúint síos is síos is síos i ndoimhneacht na farraige móire. (Leathanaigh 83-85)
6
Lean mé féin an gleo. Bhí gluaisteáin agus trácht ag imeacht seo is siúd is timpeall is ar ais. Ach chuaigh me san áit a raibh a bhformhór ag dul. Bhí laige éigin orm i gcónaí de bharr gur thit mé i bhfanntais, de bharr an easpa aeir, de bharr an turais farraige, agus de bharr an mhearbhaill a bhí orm faoi cén áit a raibh mé.
Bhí éadaí go leor ar chách anseo, agus mise nocht go maith. Ní hé go raibh sé ar leith fuar, ach bhí an léithe sin ag dul isteach ionam gach coiscéim dar thóg mé. Tuairim dá laghad ní raibh agam faoi cén áit a raibh mé. Bhí litreacha ar na bóithre, agus ar na fógraí ach de cheal léamh is scríobh ba bheag an mhaith domsa iad. Bhí mé san Eoraip, is fíor, ach Eoraip a bhí fliuch, agus tais, agus gruama, Eoraip a bhí gan dathanna.
Bhí Fatima imithe, bhí mo pháirtithe taistil imithe, bhí mise liom féin. Ní raibh airgead agam, ní raibh bia agam, ní raibh focail agam. Ach fós féin, is mé a bhí beo. Bhí mé beo mar tháinig mé slán. Bhí mé beo, mar ní fhaca mé an scian i súile na ndaoine a bhí ag siúl na slí ar gach taobh díom. Bhí mé beo, mar tá an bheatha go maith, agus d’fhéadfainn canadh nó léim nó rince nó gáire. D’fhéadfainn gol, leis, ach in ainneoin na n ainneoin níorbh é sin an fonn a bhí orm.
Chodail mé ar chúinne sráide an oíche sin. (Leathanaigh 124-125)
1
为什么？你问我为什么。我为什么来到这里？我为什么要再次离开？我为什么再次踏上旅途？我要去往何方？你想知道多少呢？我不久将不得不动身启程，我没有太多的时间讲述我的故事。我想那就今晚花一小会儿时间吧。那么，听好。没有多少人听我说过，即使听我说过也没认真听，即使认真听了也不会在意。但是既然你问起了，那么我就好好讲一讲。
我当然记得我的家乡，它不像你在这里见到的城镇，那里没有贯通小镇的街道，房屋是零零散散的，不过很干净。在我记忆中它就是那样。但是那里是明亮的，从早到晚都很明亮。夜晚也是明亮的，每晚月亮都会出来。有时月亮就像一个在微笑的笑脸，有时却又像一片土豆。不管怎样，每晚月亮都会出现在我的头顶，可不像在这里。太阳总是照耀着的，我从没想过我会又看到乌云，但是乌云来了，我别无选择。
士兵来的时候我没有亲眼见到他们，因为我不在那里。那时我去井里打水。我知道女人们干这活，但是我的妹妹太过虚弱干不了。我的母亲正在给小婴儿喂奶，所以只有我能做这事。我讨厌做这事。女孩们聚集在一起，取笑我。有时，我宁愿渴死。可是，我并没有真的那样做。饥渴可比嘲笑要紧，尤其是当你不知道什么时候才能再喝上一口水的时候。
那就是我为什么去井里打水：饥渴，我的母亲和婴儿躺在角落的场景，哭泣的妹妹，骨瘦如柴的弟弟们，还有一声不吭的父亲。城镇里的每个人都被吓呆了，我想他们害怕极了吧。但是我不怕，我去井边，女孩们已经在那里了，聚集着大声笑着。你会认为她们知道些我不知道的事情。她们或许确实知道，我讨厌她们，我感觉她们把我扒光了，我感觉我都不是我自己了，很不自在。
现在我还记得井边的那棵树。自那之后我有一阵子没怎么见过树了。它是一颗有着很多毛发的大树，除了山羊之外，它是镇里唯一一个古老的东西。所有的山羊都是老的，因为山羊有胡须，它们看起来有数百岁了。女孩们愿意聚集在井的周围，而男孩们则喜欢站在树的周围。男孩们和牲畜们；男孩们、牲畜们还有苍蝇；男孩们、牲畜们、苍蝇还有臭味。女孩们不喜欢臭味，那就是为什么女孩们待在临近水边的地方。
我离开井的时候情绪很差。我都不是我自己了。一个女孩朝我咆哮，这使我觉得自己渺小得就像是我的小手指。我不知道为什么我会有这样的感觉。回家我得走很长的路，很长很长的路。用我们现在的话来说，我要走三个小时的路。我独自一人，因为那天我是唯一一个在井边打水的男孩。其他的日子里，会再有一两个吧。我们在那儿的时候，不怎么讲话。我们打到水就离开。正如我说的，走很长一段路回到村子里。我觉得你可能理解不了我所来自的那个地方，即使在那里那样的地方也不多。那里大部分都是沙子，灌木丛，到处是奇异的树木。那里不像这里，没有山，没有田野，也没有大的城镇。我就走着，没有想什么特别的；我就走着，因为真的没有什么可看的；我就走着，因为我不得不回家。
当我到家的时候，家里没有一个人。
所有人都不见了：我妈妈、婴儿、我父亲、我的妹妹们、我的弟弟们，还有邻居们。他们所有人都不见了。没有留下一丝痕迹。所有的牲畜都不见了，除了几条狗，而它们都死了。墙后有一只白色山羊，那个地方异常的安静。甚至那只山羊，一点咩咩叫声也没有。我头顶的天空依然是蔚蓝色的，一声鸟叫也没有，整个村庄空荡荡的。你会想是不是风扫荡了整个村庄带走了每个人。
我放下水，除了想要逃跑外别无他想，但是我能去哪里？用三个小时跑回井边。相反，我在所有房子的四周晃悠，每一座房子都和往常一样，每一样东西都和往常一样。在有些房子里，鞋子整齐地叠放在一起；在另一些房子里，泥土罐里盛满食物。但是任何一个房子里都没有做坏事的人。起初，我低声耳语。
问道“有人吗？”
但是没有人回答。
我更大声地喊道“有人吗？”
几分钟后我用最大的嗓门吼道“有人吗？”“每个人都在哪儿？”“你们在哪里？”
我叫喊我的父亲和母亲。我喊村长的名字“汉莎”。我喊啊喊啊一直喊到喉咙沙哑，但是没有人回答，没有一丝回答的迹象。甚至那只山羊也静静站在那里，静如磐石，一动不动。
3
“我是法蒂玛”，她说，“很高兴你活下来了。”
“我也是”，我说，但是我没有太多的时间思考它。
“你要去哪儿？”她问我。
“我被告知我要去欧洲。”我说。
“我们都要去欧洲”她说，脸上带着同样的微笑，“具体去哪里呢？”
“我不知道”我说，“但是欧洲不会那么大吧。”
“欧洲巨大，到处是人。”
“也到处是钱。”我说，想起我听到过的那些故事，“我听说那里大街上都有金子，每个人都很有钱。”
“我不知道”她静静地说道。“但是只要没有战争，我就无所谓。”
我什么也没说，但是我想起了村庄里的尸体，狗舔着尸体，烟雾从没有食物的罐子里冒出来。她注意到了沉默，她审视着这份沉默。
“你卷入那场战争中了？”那是一个问题。
“我没有卷入那场战争。”我说，“但是那场战争向我袭来。”
“它也向我袭来。”她说，“我没有请它，它不请自来，而且出人意料。你父母呢？”
“我不知道。”
“他们或许已经死了。你的兄弟姐妹呢？”
“我也不知道。”
“他们或许也已经死了。”
“你呢？”我想把问题转移到她身上，因为这实在是太令人心痛了。
“一样的”她说，“士兵来了。”
这句话在我脑海里回响，“士兵来了！士兵来了！士兵来了！”
“一帮土匪也来到了我的村庄。那就是我村庄的末日。士兵来了，村民消失了。当士兵来了的时候村民消失了。”
4
“那就是你们要去的地方。”他说，拿出一把不知从哪里弄来的机枪。
“每个人都跳入水里！”他命令道。“旅程结束了！欧洲就在那里！如果你会游泳，那就游吧。如果不会，那就惨了。”他蔑视地微笑道。
他抓到了离他最近的一个人，把他甩到海里。他鞭打任何一个朝他叫喊的人，而且用他的枪把子打其他人的头部。到这时，我们中的一些人已经跳到水里了。其他人站着不知所措地望着天空。一个巨大的黑影从船的尾部站起，你可以想象一下一个能把月亮撕裂的男人，他朝着那个独眼的男人猛扑过去。砰的一声立刻从枪里发出，一个令人窒息的死亡的声音，那个影子立马被清除掉了。那之后没人再敢莽撞。每个人都开始往海里跳。
“下次再来光顾就给你们算便宜点儿！”他笑着说，看着人们一个个地消失在海里。
“抓住我的胳膊”法蒂玛说，因为她离我最近。
“可是我不会游泳！”我说。
“没关系，”她说，“我会游泳，足以带上你。”
我想在我从船上跳下去的时候听到了一阵高兴并伴有蔑视的笑；我想我看到了一个男人嘴里的羽毛；我想我看到了一只爪子划过天空；我想我看到了一只黑色的眼睛看着我下沉到越来越深的大洋底部......
6
我跟着声音。每条路上都有汽车和交通工具来来往往。我往大多数人去的地方走去。我依然虚弱，因为我晕倒了，因为缺少空气，因为海上的旅程，因为不知去哪儿的茫然。
这里的每个人都穿着很多的衣服，而我穿得少得可怜。天气并不是特别地冷，但我每走一步，那湿冷就往我的体内钻入。我不知道我在哪儿。路上、标志牌上都有字，可是由于我既不会读也不会写，它们于我而言毫无用处。我在欧洲，那是真实的，但是这是一个又湿又冷又恐怖，没有任何色彩的欧洲。
法蒂玛死了，我的旅伴死了，我是一个人了。我没有钱，没有食物，也没有言语。但是，我依然活着。我活着，因为我已经幸存下来；我活着，因为我没有注视那些和我有一样遭遇的人眼里的恐惧；我活着，因为生命是美好的，而我能唱、能跳、能舞也能笑。我也能哭，不过尽管发生了那么多不幸，我并不想哭泣。
那天晚上我睡在街头。
1
Cén fáth? Cén fáth, a deir tú liom. Cén fáth ar tháinig mé anseo, agus anois go bhfuil mé ag imeacht? Cén fáth a bhfuilim ag gluaiseacht arís? Agus cá bhfuil mo thriall? Cén méid den scéal sin atá uait? Beidh orm gluaiseacht gan mhoill, níl a oiread sin ama againn. Cuid mhaith den oíche, is dócha. Mar sin, éist liom. Is beag duine a d’éist, agus na daoine a d’éist níor chuala. Na daoine a chuala ba chuma leo. Ach ó chuir tú an cheist, tá freagra ag dul duit.
Is cuimhin liom an baile arbh as dom, gan amhras. Ní baile é mar atá agaibhse anseo. Ní dheachaigh aon tsráid tríd. Bhí na tithe scaipthe. Ach iad néata, mar is cuimhin liom. Ach bhí sé geal, geal ó mhaidin go hoíche. Bhí an oíche geal freisin. An ghealach ann gach oíche. Uaireanta mar a bheadh aghaidh ag gáire. Uaireanta eile mar a bheadh slisne de phráta. Ach bhí sí os mo chionn gach oíche, ar shlí nach mbíonn sí anseo. An ghrian ag taitneamh de shíor. Níor cheap mé riamh go mbeadh grá agam do scamaill arís. Ach beidh. Ní bheidh aon dul as agam.
Ní fhaca mé na saighdiúirí nuair a tháinig siad. Ní raibh mé ann. Bhí mé amuigh ag an tobar ag fáil uisce. Obair mná, tá a fhios agam, ach bhí mo dheirfiúr rólag le dul ann. Bhí mo mhathair ag cothú an linbh, agus ba mise an t-aon duine amháin a d’fhéadfadh dul ann. Ba ghráin liom í mar obair. Na cailíní go léir ag magadh fúm. Uaireanta b’fhearr liom bás a fháil den tart. Ach níorbh fhearr, dáiríre. Ní cúis gháire é an tart. Go háirithe an tart nuair nach bhfuil a fhios agat an bhfaighidh tú deoch eile go deo.
B’in é an fáth a ndeachaigh mé go dtí an tobar. An tart. Agus cuimhne mo mháthar sínte sa chúinne leis an leanbh. Mo dheirfiúr ag gol. Mo chuid deartháireacha chomh seang leis an maide. M’athair gan focal as. Eagla ar gach duine sa bhaile. Eagla roimh an eagla, shíl mé. Ach gan aon eagla ormsa. Chuaigh mé go dtí an tobar. Bhí na cailíní ann romham. Iad ag scigireacht is ag gáire. Cheapfá go raibh rud éigin ar eolas acu nach raibh ar eolas agamsa. B’fhéidir go raibh. Bhí fuath agam dóibh. Bhraith mé go raibh rud éigin á bhaint acu díom. Bhraith mé nár mise mé féin.
Is cuimhin liom anois an crann os cionn an tobair. Ní fhaca mé mórán crann ina dhiaidh sin go ceann tamaill. Crann mór a bhí ann a raibh mórán gruaige aige. Ba é an t-aon seanrud ar an mbaile a raibh aon ghruaig air. Seachas an gabhar. Ach bhí na gabhair go léir sean. Bhí meigeall orthu, agus féachaint na gcéadta bliain ina ngnúis. Bhíodh na cailíní timpeall ar an tobar, fad is a bhíodh na buachaillí timpeall ar an gcrann. Na buachaillí agus na hainmhithe. Na buachaillí agus na hainmhithe agus na cuileoga. Na buachaillí agus na hainmhithe agus na cuileoga agus an boladh. Níor thaitin boladh leis na cailíní. B’in é an fáth a mbídís in aice leis an uisce.
Bhí drochaoibh orm nuair a d’fhág mé an tobar. Ní raibh mé istigh liom féin ná le haon duine eile. Rinne cailín amháin drannadh liom, agus bhraith mé chomh beag le mo lúidín. Ní thuigim fós cén fáth ar bhraith mé mar sin. Bhí siúl fada agam ar ais go dtí an baile. Siúl fada fada. Siúl trí huair an chloig, mar a deirimid anois. Bhí mé liom fein, mar ba mé an t-aon bhuachaill amháin ag an tobar an lá sin. Laethanta eile, bhíodh duine nó beirt. Ar mo nós féin. Daoine nach raibh aon dul as acu. Ní deirimis mórán, fad is a bhímis ann. An t-uisce a thógaint, agus imeacht linn. Siúl fada, mar a dúirt mé, go dtí an baile. Ní dócha go dtuigfeá an taobh tíre arbh as mé. Ní raibh mórán ann. Gaineamh is mó, agus sceacha, agus crann thall is abhus. Ní raibh sléibhte mar atá anseo. Ná páirceanna, ná bailte móra. Shiúil mise ach ní raibh mé ag cuimhneamh ar rud ar bith faoi leith. Shiúil mise mar ní raibh aon rud faoi leith le feiceáil agam. Shiúil mé liom, mar b’éigean dom an baile a shroicheadh.
Nuair a shroich mé an baile, ní raibh aon duine ann romham.
Bhí gach duine imithe. Mo mháthair, an leanbh, m’athair, mo dheirfiúracha, mo dheartháireacha, na comharsana. Bhí siad ar fad imithe. Gan rian orthu. Bhí na hainmhithe imithe freisin, seachas cúpla madra. Agus bhí siad sin marbh. Bhí gabhar bán amháin laistiar de bhalla. Bhí ciúnas aisteach san áit. An gabhar féin, ní raibh gíocs as. Bhí an spéir ghorm fós os mo chionn, ach níor chuala mé éan ar bith. Bhí an baile go léir folamh. Cheapfá gur tháinig gaoth éigin agus gur scuab sí gach duine chun siúil.
Leag mé an t-uisce síos agus tháinig fonn millteanach orm rith as an áit. Ach cá rithfinn? Trí huair an chloig ar ais don tobar? Ina ionad sin, shiúil mé timpeall ar na tithe. Bhí gach teach mar ba chleachtach liom iad. Bhí gach rud mar a bhíodh. Bróga fágtha go néata i dtithe áirithe. Potaí cré agus bia te iontu i dtithe eile. Ach gan duine ar bith iontu. Labhair mé i gcogar ar dtús.
‘An bhfuil aon duine anseo?’
Ach freagra ní bhfuair mé.
‘An bhfuil aon duine anseo?’ a dúirt mé i nglór níos láidre.
Tar éis cúpla nóiméad bhí mé ag béiceach in ard mo ghutha: ‘An bhfuil aon duine anseo? Cá bhfuil gach duine? Cá bhfuil sibh?’
Ghlaoigh mé ar m’athair is ar mo mháthair. Ghlaoigh mé ar Hansa, taoiseach an bhaile. Ghlaoigh mé is ghlaoigh mé is ghlaoigh mé go dtí go raibh mo ghuth caite. Ach freagra ar bith, ná rian de fhreagra ní bhfuair mé. An gabhar féin, d’fhan sé gan corraí as. (Leathanaigh 5-11)
3
‘Is mise Fatima’, ar sise, ‘tá áthas orm gur tháinig tú slán.’
‘Mise freisin’, arsa mise, ach ní raibh mórán ama agam le smaoineamh i gceart air.
‘Cá bhfuil tú ag dul?’ a d’fhiafraigh sí díom.
‘Deirtear liom go bhfuil mé ag dul chun na hEorpa’, arsa mise.
‘Táimid go léir ag dul chun na hEorpa’, ar sise, agus an gáire sin i gcónaí ar a béal, ‘ach cén áit go díreach?’
‘Níl a fhios agam’, arsa mise, ‘ach ní féidir go bhfuil an Eoraip chomh mór sin’.
‘Tá an Eoraip ollmhór, lán de dhaoine.’
‘Lán d’airgead, leis,’ arsa mise, ag cuimhneamh dom ar na scéalta a chuala mé. ‘Deirtear go bhfuil ór le fáil ar na sráideanna, agus go bhfuil gach duine saibhir.’
‘Níl a fhios agam faoi sin,’ ar sise go ciúin, ‘ach is cuma liom fad is nach bhfuil aon chogadh ann.’
Ní dúirt mise faic, ach bhí cuimhne agam ar na corpáin sa bhaile, ar na madraí á líreac, ar an deatach ag éirí ó phota gan bhia. Thug sí an tost faoi deara. Rinne sí an tost a scagadh.
‘Bhí tú sa chogadh?’ Ceist a bhí ann.
‘Ní raibh mise sa chogadh’, a dúirt mé, ‘ach tháinig an cogadh chugam’.
‘Chugamsa freisin’, ar sise, ‘níor thug mé aon chuireadh dó. Tagann an cogadh chugat gan chuireadh, gan iarraidh. Do thuismitheoirí?’
‘Níl a fhios agam’.
‘Ionann sin agus iad a bheith marbh. Do chuid deartháireachta, deirfiúracha?’
‘Níl a fhios agam ach oiread’.
‘Ionann sin agus iad a bheith marbh chomh maith céanna’.
‘Agus tusa?’ Bhí mé ag iarraidh an cheist a chasadh ar ais chuici. Bhí róphianmhar domsa.
‘Mar an gcéanna,’ ar sise. ‘Tháinig na saighdiúirí’.
D’fhan an frása ag sondáil i mo chluasa. ‘Tháinig na saighdiúirí! Tháinig na saighdiúirí! Tháinig na saighdiúirí!’
Tháinig dream éigin chun an bhaile agam féin, agus b’in deireadh leis an mbaile. Tháinig na saighdiúirí agus d’imigh na daoine. D’imigh na daoine nuair a tháinig na saighdiúirí. (Leathanaigh 47-49)
4
‘Gach duine agaibh isteach san fharraige!’ ar seisean mar ordú. ‘Tá an turas thart! Tá an Eoraip ansin thall! An té a bhfuil snámh aige, snámhadh! An té nach bhfuil, bíodh an chearc aige!’ Agus dhein smutadh mór gáire.
Rug greim ar an té is túisce a bhí ina aice, is rop isteach san fharraige é. Bhain slais as duine eile a bhí ag glámáil chuige, agus bhuail buta den ghunna ar chloigeann duine eile. Faoi sin, bhí cuid againn ag léim san fharraige. Cuid eile ina seasamh thart ag féachaint go fiáin ar an spéir. D’ardaigh scáil mhór dhubh aníos as tóin an bháid, fear a scuchfadh an ghealach anuas déarfá, is rinne áladh faoi fhear na leathshúile. Chualathas prap láithreach ón ngunna, prap marbhánta múchta, ach mharaigh an scáil de phreab. B’in deireadh le haon útamáil. Thosaigh cách ar léim isteach san fharraige.
‘Beidh sé níos saoire má thagann sibh an treo seo arís!’ ar seisean de gháire, ag faire na ndaoine ag imeacht leo ina nduine agus ina nduine isteach san fharraige.
‘Beir greim láimhe orm!’ arsa Fatima, ós í a bhí i m’aice.
‘Ach níl aon snámh agam!’ arsa mise.
‘Cuma’, ar sise, ‘is leor a bhfuil agam don bheirt againn’.
Cheap mé gur chuala mé liú áthais agus gáire magaidh agus sinn ag léim den bhád. Cheap mé go bhfaca mé cleití i mbéal fir. Cheap mé go bhfaca mé crúca ag gearradh na spéire. Cheap mé go bhfaca mé poll dubh súile do mo leanúint síos is síos is síos i ndoimhneacht na farraige móire. (Leathanaigh 83-85)
6
Lean mé féin an gleo. Bhí gluaisteáin agus trácht ag imeacht seo is siúd is timpeall is ar ais. Ach chuaigh me san áit a raibh a bhformhór ag dul. Bhí laige éigin orm i gcónaí de bharr gur thit mé i bhfanntais, de bharr an easpa aeir, de bharr an turais farraige, agus de bharr an mhearbhaill a bhí orm faoi cén áit a raibh mé.
Bhí éadaí go leor ar chách anseo, agus mise nocht go maith. Ní hé go raibh sé ar leith fuar, ach bhí an léithe sin ag dul isteach ionam gach coiscéim dar thóg mé. Tuairim dá laghad ní raibh agam faoi cén áit a raibh mé. Bhí litreacha ar na bóithre, agus ar na fógraí ach de cheal léamh is scríobh ba bheag an mhaith domsa iad. Bhí mé san Eoraip, is fíor, ach Eoraip a bhí fliuch, agus tais, agus gruama, Eoraip a bhí gan dathanna.
Bhí Fatima imithe, bhí mo pháirtithe taistil imithe, bhí mise liom féin. Ní raibh airgead agam, ní raibh bia agam, ní raibh focail agam. Ach fós féin, is mé a bhí beo. Bhí mé beo mar tháinig mé slán. Bhí mé beo, mar ní fhaca mé an scian i súile na ndaoine a bhí ag siúl na slí ar gach taobh díom. Bhí mé beo, mar tá an bheatha go maith, agus d’fhéadfainn canadh nó léim nó rince nó gáire. D’fhéadfainn gol, leis, ach in ainneoin na n ainneoin níorbh é sin an fonn a bhí orm.
Chodail mé ar chúinne sráide an oíche sin. (Leathanaigh 124-125)
